මගේ වනගත දිවිය ආරම්භ වුයේ සෝමාවතී වනාන්තරයෙන්ය. ඒ දැනට වසර ගණනකට පෙර එනම් 1980 වර්ෂයේ මැද භාගයේ රජයේ වැඩ වර්ජකයෙකු ලෙස මා තිකුණාමලය දිස්ත්‍රික්කයේ සිරිමංගලපුර කැලෑ ගම්මානයට පැමිණීමත් සමගය. අල්ල කන්තලේ මාවතේ විසිඑක්වන සැතපුම් කණුව අසල පිහිටි මේ කුඩා ගම්මානය ගෙවල් 25 කින් පමණ සමන්විත විය. දරිද්‍රතාවේ අන්තයට පත්ව සිටි මෙගම වැසියන්ගේ එකම ජීවනෝපාය වුයේ හේන් ගොවිතැනය. මහ වන මැද ගලා බසින මහවැලි ගංගාව මායිම් කරගත් සෝමාවතී වනාන්තරය සැතපුම් එකොළහකට වැඩි දුරක් එක යායට පැතිර අවුත් සිරිමංගලපුර කැලෑගම හතර වටින් වටකරගෙන බලා සිටියේය. ගමට තිබුණු එකම පොදු සම්පත වුයේ කුඩා පාසල් ගොඩනැගිල්ලක් හා පන්සලක් පමණකි. ග්‍රාමසේවක මහතා විසින් තම නිවසේ ම පවත්වාගෙන ගිය පුංචි සිල්ලර කඩය ගම්මුන්ගේ එදිනෙදා පාරිභෝගික අවශ්‍යතාවන්ට මග පාදා දුන්නේය.
මා සිරිමංගලපුරට සම්ප්‍රාප්ත වුයේ කිසිදු නිශ්චිත අරමුණක් ඇතිව නොවේ. එහෙත් ඊට දස වසරකට පෙර එක්තරා දිනයක සෝමාවතී වනාන්තරයේදී මා ලත් සුන්දර අත්දැකීමක් ඒ වන විටත් මගේ සිත තුළ තැන්පත්ව තිබුණේය. අමරණීය සිහිවටනයක් සේ එය අදටත් මා සිතුවිලි නිරතුරු දෝලනය කරවයි.
ඒ 1969 වර්ෂයේ අග භාගයයි. එකල සිරිමංගලපුර කියා ගම්මානයක් බිහිවී නොතිබුණේය. මහවැලි ගඟේ සිට කල්ලාර් පාලම දක්වා වූ ප්‍රදේශය එකම ගන වනාන්තරයකි. අල්ල- කන්තලේ මාවත අත්පසුරෙන් ගත් ඒ මහා වනාන්තරය දිවා කල පවා රැහැයියන්ගේ නොනවතින රාවයෙන් පණ පෙවුණේය. එහි මනරම් සිරිය රස විඳිනු රිසි මම දිනක් උදේ නවයට පමණ මේ මාවත දිගේ ඉදිරියට ගමන් කළෙමි. ඒ වන විට මහවැලි ගඟ හරහා නව පාලම ඉදිවී නොතිබුණේය. අල්ල- කන්තලේ පාරේ යන එන වාහන ගඟින් එගොඩ මෙගොඩ වුයේ පාලම් පාරුවක ආධාරයෙනි. ලංකාවේ පැරණි ගමනාගමන රටාවේ ඓතිහාසික කඩඉමක් සටහන් කළ ඒ දුර්ලභ පාලම් පාරුතොට හෙවත් කන්ද උඩරට රජුගේ කොට්ටියාරම් තොටුපොළ සියැසින් දැක බලාගැනීම එදා මගේ අපේක්‍ෂාව විය.
තුරු සෙවණින් අඳුරුවූ මාවත දිගේ මම සෙමෙන් සෙමෙන් බයිසිකලය පැදගෙන ගියෙමි. පාර දිගට අලි වසුරු විසිරී ඇත. මදු මී සොයන සමනල් රංචු වනමල් ගොමු පසෙක ලා අලුත හෙලු අලි වසුරු පිඬු මත වසාගෙන රොන් සාර උරා බොති. සුදෝසුදු ඒ පුංචි සමනල විශේෂය වියළි කලාපීය වනාන්තරවල සුලබව දැකගත හැකිය. මල් පෙති සුළඟේ විසිරෙන්නාක් සේ ඔවුහු එකවර පාරෙන් ඉහළට ඉගිළෙති. යළිත් පහළට බසිති. ගජ මදපොළ තෙමෙන අමරසින් මී මැස්සන් මනදොල පුරද්දී සමනලුන් පමණක් වසුරු සරට පෙම් බඳිමින් අලි ඇතුන් සරන මංමාවත් වල ගිමන් පැතීම ස්වභාවධර්මයේ තවත් ආශ්චර්යයකි.
ඉද්ද ගැසුවාක් සේ සෘජුව විහිදෙන මාවතේ ඈත ඉදිරියෙන් ට්‍රැක්ටරයක් එනු පෙනිණ. රෑහියන්ගේ නාදය යටපත් කරවමින් ට්‍රැක්ටරයේ ගොරහැඩි හඬ කෙමෙන් කෙමෙන් මගේ සවනත අගුළු දැම්මේය. පාර හරහා කලබලයෙන් ඔබ මොබ පැන දුවන මොනරුන්ගේ දසුන මා නෙතට රස පහසක් විය. වනයේ නිසසල බව දෙදරවමින් පැමිණි ට්‍රැක්ටරය මට අභිමුඛ විය.
" යන්න එපා! පාරේ ඉස්සරහ අලි ඉන්නවා." ට්‍රැක්ටරයේ හඬ බාල කරමින් රියැදුරු මා දෙස බලා විස්මයෙන් පැවසීය.
" ආහ්! ඇත්තද? බයිසිකලය පාර අයිනේ නතර කර වම්පාදය සරුසාර තණ බිස්සක් මත තබාගෙන මම පිළිවිසීමි.
ට්‍රැක්ටරයේ තවත් තිදෙනෙක් වුහ. ඔවුන් කොහේදෝ හොර ගමනක් ගොස් එන බව පැහැදිලිය. නීතිවිරෝධී දව ජාවාරම් කරුවන්ට අල්ල- කන්තලේ මාවත පාරාදීසයකි. සිත්තාරු ප්‍රදේශයෙන් සෝමාවතී වනාන්තරයට ඇතුළු වන ඔවුහු හිතේ හැටියට වනපෙත වනසති. මාවත හුදෙකලාය. අද මෙන් නොව එකල දිවා කාලයේ වුව මේ මාවතේ වාහනයක් ධාවනය වුයේ එහෙමත් දවසකය. අමුත්තන් පාරේ ගැවසෙන දර්ශනය ජාවාරම් කරුවන්ට රුස්සන්නක් නොවේ. එහෙයින් නැති අලි ගැන බොරු බේගල් ඇද බාමින් ඔවුහු අමුත්තන් බියපත් කරවති.
ට්‍රැක්ටරය මා පසුකර ගිය ඉක්බිති මම යළිත් ගමන් ආරම්භ කළෙමි. අල්ල- කන්තලේ පාර දෙපස නිරාවරණ වගුරු බිම් එමට ඇත. ඊසානදිග මෝසම් වැසි ඇද හැලෙන සමයට මහවැලි ගඟ උතුරා පිටාර ගැලීමෙන් මේ වගුරු බිම් සියල්ල ජලයෙන් යට වෙයි. වේගවත් ජල කඳ වනපෙත දෙදරවමින් අල්ල- කන්තලේ මාවතද වසාගෙන ඔට්ටුව, පච්චනුරුව, කින්නියා හා මුතුර් ප්‍රදේශය ඔස්සේ කොට්ටියාරම් මුහුදු බොක්ක බලා ඇදී යන ඒ ගමන සුන්දරය. එසේම බියකරුය. වියළි සමයට දිය සිඳීී යන මේ වගුරු බිම් සාරවත් තෘණතලා බවට පත්ව අලි, මුව, ගෝන වන සිවුපාවුන්ට යහමින් ගොදුරු සපයා දෙයි. අල්ල- කන්තලේ මාවත දෙපස බිම්තීරයේ ස්වභාවසෞන්දර්යය ඔප්ගැන්වීමට මෙම කාලීන වර්ෂා සෘතුව සෘජුව බලපායි. වියළි සමයේ වුව සෝමාවතියේ වල් අලින්ට ආහාර හිඟ නොවන්නේ මහා වාලුකා නදිය හා වෙළී පවතින මේ සුවිශේෂ වූ පාරිසරික ක්‍රියාදාමය නිසාය.
උදා හිරු එළියේ බැබළෙන වියළි වගුරු තැනිතලා මොනරුන්ගේ කෙළිමඬලක සිරි ගත්තේය. මාවත අද්දර පඳුරකට මුවා වන සේ බයිසිකලය නතර කර ගන්නා මම මිනිත්තු කීපයක් ගතවන තුරු ඒ මොණර ගත රුව ලෙළෙන රංගන දෙස බලා සිටීමට අමතක නොකළෙමි. කන්ද උඩරට රජුගේ සිරකරුවෙකු ලෙස අත්අඩංගුවට පත් රොබට් නොක්ස් මුතූර් ප්‍රදේශයේ සිට මහනුවරට රැගෙන යනු ලැබූ පැරණි ගමන් මාර්ගයේ මම දැන් හුදෙකලා වී ඇත්තෙමි. නොක්ස් සිය ඓතිහාසික ග්‍රන්ථයේ සඳහන් කර ඇති පරිදි ඒ යන ගමනේදී රාජ පුරුෂයන් විසින් පහසුවෙන්ම මුවන් විද මරා ආහාරයට මස් ලබාගන්නා ලද්දේ මේ එළිමහන් වගුරු පිට්ටනිවලදී බවට සැකයක් නැත. ඒ සුන්දර දසුන් අල්ල- කන්තලේ මාවත දෙපස වනාන්තරයේදී අදටත් දැකගැනීමට ලැබීම අපේ වාසනාවකි.
ගමනේ සැතපුම් පහක් ගෙවූ මම සිත්තාරු වනගත ප්‍රදේශයට පැමිණියෙමි. මූතූර් සිට සෝමාවතී වනාන්තර අභ්‍යන්තරය දක්වා වැටී ඇති අප්‍රකට කරත්ත පාර අල්ල පාර හරහා විහිදෙන්නේ සිත්තාරු වගුරු කලාපයේදීය. මේ ප්‍රදේශයේ සෝමාවතියේ වගුරු, අලින්ගේ නිදහස් සැරුම් කලාපයකි. එසේම උන්ගේ ජනප්‍රිය ගොදුරු බිම් රාශියක් මෙහි පිහිටා ඇත. එබැවින් පාර දෙපස වනාන්තරයේ ජීවත්වන අලින්ට කරත්ත පාර හොඳ මංකඩකි. ඔවුහු ඒ ඔස්සේ පැමිණ අල්ල- කන්තලේ මාවතට පිවිසෙති. මඳක් ගිමන් නිවාගනු රිසියෙන් මම බයිසිකලය පාර අද්දර ගසකට හේත්තු කර තබා විඩාපත් දෙපා දිගහැර තාර පාර මැද වාඩි වුණෙමි. මගේ වම් පසෙන් ඇති සුවිසාල කෝන් ගස පාරට සිසිල් සෙවණ ගෙන දුන්නේය. නිරන්තරයෙන් අලි ඔබ මොබ සැරීම හේතුවෙන් පාර දෙපස තණ තීරුව යහමින් තැලී පොඩිවී තිබිණ. අව්වට වියැලෙමින් කැකෑරෙන අලි බෙටිවල පුසුඹ රැගත් පවන් රැලි මගේ ගත දැවටෙයි. වනගත පවසට ලොබ බැඳි පිරියෙන් නාස්පුඩු තවතවත් ඊට සංවේදී වෙයි.
සිත්තාරු වෙට්ටය පිහිටා ඇත්තේ මගේ වම් පසෙන් ඇති වනාන්තරය තුළය. තාර පාරේ සිට ඊට ඇත්තේ මොණර විලාපයක හඬ පැතිරෙන දුරකි. ඒ නිසාමදෝ මොනරුන්ගේ උස් හඬ ශබ්ද වරින්වර වනාන්තරයට ඉහළින් නිදහසේ පාවී ආවේය. වෙට්ටයේ අලි ගැවසෙන බවට එය හොඳ සංඥාවක් විය. මොණර නාදය මගේ සිතුවිලි එක්වරම වෙනස් කළේය. වෙට්ටයේ අලි නැරඹීමේ ආසාවක් මට ඇතිවිය. අද මෙන් එදත් වන සරනියකදී දෙවරක් කල්පනා කිරීම මගේ සිරිත නොවීය. ඇසෙන දේ දැකීමටත් දකින දේ නැරඹීමටත් ක්‍ෂණිකව මා සිත පෙලෙඹෙයි. අන්තරායේ බිය වැඩි තරමට එයින් ලබන තෘප්තියේ මිහිරියාව උත්කෘෂ්ට බව මම අත්දැකීමෙන් දනිමි. එහෙයින් තනිපංගලමේ වනාන්තර තුළ ඇවිදීමට මම වඩාත් කැමැත්තෙමි. ඒ මන්ද ස්වශක්තිය පිලිබඳ විශ්වාසයෙන් යන ගමනකදී ප්‍රතිවිරෝධතා මතුවීමට ඇති අවස්ථා එමගින් අවම කරගත හැකි බැවිනි. එක් දිවක් ඇති තැන හඬ නිහඬය. දිව දෙකක් ඇති විට හඬ ගැඹුරුය.
බයිසිකලයේ නැගුණු මම කරත්ත පාර දිගේ වනාන්තරය තුළට පිවිසුණෙමි. අලින්ගේ පා පහසින් ඔප මට්ටම් වූ මැටි පාර බයිසිකලයේ ගමනට පහසුවක් විය. එහෙත් මගේ නෙත් කන් නිරන්තර විමසිල්ලෙන් තබා ගැනීමට මම අමතක නොකළෙමි.සැතපුම් කාලක් පමණ මෙසේ යන විට කැලෑ පාර ඉදිරියෙන් සෙමෙන් එන ට්‍රැක්ටරයක හඬ ඇසෙන්නට පටන් ගත්තේය. කැලෑ ගමනකදී වනසතුන්ට වඩා අප බිය විය යුත්තේ වන සරන මිනිසුන්ටය. වනසතාගේ බාහිර චර්යාව කෙරෙහි විශ්වාසයක් තැබිය හැකි වුවත් මිනිසාගේ නිහඬ ඉරියව් නිරන්තරයෙන්ම සැක කටයුතුය. එහෙයින් මගේ සිතේ සියුම් බියක් ඇති විය. ට්‍රැක්ටරය මා ඉදිරියට එමින් තිබෙන බව පැහැදිලිය. ක්‍ෂණිකව ක්‍රියාත්මක වූ මම සුදුසු ඉසව්වක් බලා බයිසිකලයත් තල්ලු කරගෙන පඳුරු ගොමු අතරින් වනාන්තරය තුලට රිංගුවෙමි. වනසතුන් යන එන කුඩා අඩිපාරක් ඔස්සේ කඩිමුඩියේ පැන ගිය ඒ ගමන ඉතා දුෂ්කර විය. කරත්ත පාරෙන් අඩි හතලිහක් පමණ ඔබ්බට ගිය මම පඳුරුවලට මුවාවී දණ බා බිම වාඩි වුණෙමි.
එම ස්ථානයේ කැලෑව වෙලං ගස්වලින් සමන්විත වී තිබුණෙන් පොළොව බිම් ආවරණ පැලෑටිවලින් තොර විය. එහෙයින් යටි රෝපණ වෙලං කෝටු අතරින් මට යාන්තමට කරත්ත පාර දැක බලාගැනීමට හැකියාව ලැබුණේය. මෙය ඉතා අවදානම් ක්‍රියාවකි. පයට පෑගෙන වියළි කෝටු කැබැල්ලක් කැඩී යන හඬක් හෝ පඳුරක කොළයක් සෙලවෙන ඡායාවක් හෝ දුටු සැණින් වනසතෙකැයි සිතා මා කවුරුන්ගේ හෝ වෙඩි පහරකට ගොදුරුවීමට ඇති ඉඩකඩ වැඩිය. ගිනි අවි ගෙන කැලේ සැරිසරන නොමිනිසුන්ගේ අවිචාරවත් ස්වභාවය එයයි. ඒ අවදානම ශක්තියක් කරගත් මම ඇසිපිය නොසලා නිසොල්මනේ පඳුරු අස්සෙන් එබී පාර දෙස බලා සිටියෙමි. ට්‍රැක්ටරය මා ආසන්නයට ලඟා වන මොහොතක් මොහොතක් පාසා මගේ හදවතේ ගැස්ම වැඩිවිය. තුවක්කුකරුවකු නිතැතින්ම ට්‍රැක්ටරයේ සිටින බව මම දනිමි.
ඉතා සෙමෙන් ධාවනය වූ ට්‍රැක්ටරය මා සැඟව සිටි ස්ථානය පසුකර ඇදී ගියේය. එහි ටේලරයේ උසට ගොඩ ගැසූ ඉරුම් දැව තොගයක් සමග ඒ මත වාඩිවූ අමතර මිනිසෙක් ද සිටියේය. සැණෙකින් දම්වැල් ගැටෙන හඬක් ඇසිණ. මම මවිතයට පත්වීමි. ට්‍රැක්ටරයට පිටුපසින් එන අලියෙකි. තලප්පාවක් හිස රැඳි ඇත්ගොව්වා හෙණ්ඩුව රැගෙන අලියා සමග පයින් ගමන් කරයි. අලියාගේ ගෙලේ ලු දම්වැල් පට උගේ ගමනේ රිද්මයට අනුව වරින්වර එකට ගැටේ. සෝමාවතී වනාන්තරයේ හොර දැව ජාවාරම කොපමණ නිදහසේ සිදු කෙරෙන්නේද යන්න සිතාගැනීමට මේ අලියා කදිම උදාහරණයක් විය. ඌ කොට අදින අලියෙකි. අල්ල- කන්තලේ මාවතේදී මට මුණගැසුණු ට්‍රැක්ටර්කරුගේ අලි කතාව මට මතක් විය. ඔහු මේ නඩයේම සගයකු වුවාට සැකයක් නැත.
වනපෙත නිහඬ වන තුරු තවත් මිනිත්තු කීපයක් සැඟව සිටි මම බයිසිකලය ද රැගෙන කැලෑව තුළින් එළියට පැමිණියෙමි. අමුතු වෙනසක් දැනී මම බයිසිකලය පරීක්ෂා කර බැලුවෙමි. එහි පසුපස රෝදයේ හුළං බැස තිබුණේය. වියළි මඩ සහිත පාරේ බයිසිකලය පැද එනවිට උලක් හෝ මුලක් ටයරයේ ඇනෙන්නට ඇතැයි මට සිතිණ. සිත්තාරු වෙට්ටයේ අලි නැරඹීම අමතක කළ මම බයිසිකලයත් තල්ලු කරගෙන පයින්ම ආපසු සෝමපුර බලා එන්නට තීරණය කළෙමි.
මා අල්ල- කන්තලේ මාවතේ දාහත් වෙනි සැතපුම් කණුව අසලට ලඟා වුවා පමණි. වනයේ නිහැඬියාව බිඳිමින් එක්වරම මොනරෙක් විලාප තැබීමට පටන් ගත්තේය. ඒ හඬින් මා හද කොපමණ චංචල වී ද යත් ජීවිතයේ ප්‍රථම වතාවට හුදෙකලාව පිලිබඳ බියක් මට දැනුණේය. කන් අඩි දෙදරවූ ඒ බියකරු මොණර විලාපය නැගුණේ මා සිටි ස්ථානය ආසන්නයෙන්ය. උස් පලු ගසක් මුදුනේ වියළි අත්තක් මත වසා සිටි මොනරා මගේ නෙත ගැටිණ. පිල් කළඹ හකුලාගත් ඌ ගෙල දිගු කරගෙන විස්මයෙන් මදෙස බලාසිටී. ඒ මගේ ඉෂ්ට දේවතාවා විනැයි මම කිසිසේත් නොසිතුවෙමි. කෙසේ වුවත් මොනරාගේ සංඥාව අන්තරායක සලකුණක් සේ සලකා මම වටපිටාව දෙසට නෙත් යොමු කළෙමි.
වෙඩිල්ලක දුර ප්‍රමාණයක් එපිටින් පාර අද්දරින් පඳුරු සලිත වන බවක් පෙනිණ. හිටි තැනම නතර වී සිටි මම වඩාත් විමසිල්ලෙන් එදෙස බලා සිටියෙමි. ඒ අලි රංචුවකි. බයිසිකලය පාර අයිනේ තණ ගොමුව මත පෙරළා දැමු මම හනික ගස් කඳක ආවරණය ලබා ගත්තෙමි. අලි රංචුවේ ප්‍රතිචාරය මත මගේ ප්‍රතික්‍රියාව කෙසේ විය යුතුදැ'යි කල්පනා කරමින් මම සෑහෙන වේලාවක් එහි සැඟව සිටියෙමි. එකී කාලය තුළ මගේ නෙත් අලි රැළ වෙතින් ඉවතට ඇදුණේ නැත.
පාරත් කැලෑවත් අතර එළිමහන් බිම් තීරය ඉතා පටු වුවද එහි ගිනිතණ සරුවට වැඩී තිබුණේය. එක්වරම තණ පඳුරු බිඳගෙන අලි දෙදෙනෙක් එළිමහනට කඩා වැදුණාහ. උනුන් එකිනෙකා හොඬවැල් පටලාගෙන අමුතු රංගනයක යෙදී සිටින බවක් පෙනිණ. එය මට අලුත් අත්දැකීමක් වුයෙන් නිසොල්මනේ මම උන් දෙදෙනා දෙස බලා සිටියෙමි. ඒ අලින්ගේ ආලයේ ලීලයක් බව වටහා ගැනීමට මට වැඩි වේලාවක් ගත නොවීය. ඒ මද මත් අලියා සිය පෙම්වතිය රැහෙන් ඉවතට තල්ලු කරගෙන ආවේය. සෙසු අලි නිදහසේ ගොදුරු බුදින අතරෙහි ඔවුහු හුදෙකලා වුහ. දපනෙහි වෙළී ඉහළට එසැව තිබුණු හොඬවැල් කුම්බස්ථල මත හැකිලෙද්දී උනුන් මුව ලවන් එකිනෙක අතරෙහි මිරිකෙන්නට පටන් ගත්තේය. අලි පෙමක රඟ බලව! රට රාජ්‍යයන් විජයග්‍රහණය කළ ජුලියස් සීසර් ක්ලියෝපැට්රා ඉදිරියේ දණ නමන විට ඔහුගේ අභිමානවත් දෙනෙත් අසරණව අඩවන් වුයේය. තුමුල බල ගිජිඳෙකු පුර හඳට මුළාවූ හා පැංචකු බවට පත්ව ඇතැයි මට සිතේ. සෙනෙහස සුන්දරය. බැල්ම අහිංසකය. මා සිතින් බිය පහව ගියේය. පෙම්සර පහස ලැබ තෘණ පඳුරු බිම තලා වෙද්දී අලි ගත රුව තවතවත් මා දෙනෙත් ඉදිරියේ නිරාවරණය විය.
මුව ග්‍රහණයෙන් මිදුණු අලියාගේ හොඬවැල ලිහිල් විය. එහි ස්පර්ශයට ලොල්වූ ඈ පසෙකට හැරුණාය. වන අරණේ සිසිලස මැද නිස්කලංකව සැතපුණු අල්ල- කන්තලේ මාවත දෙස ඇය බලා සිටියාය. ඇගේ කුම්බස්ථලයට ඉහළින් අලියාගේ හිස එසවුණේය. දැවැන්තයින්ගේ රති රඟ පිළිබඳව එතෙක් මා අසා තිබුණු මතයක් දුරුවී ගියේය. එය අලියා ගිලින දිවුල හා ඇත් සොහොන හා සමාන ම මිථ්‍යාවක් බව මම අත්දැකීමෙන් දැනගතිමි.
තවත් පැයකට පමණ පසුව අලි රංචුව අල්ල-කන්තලේ පාර හරහා මාරුවී සිත්තාරු වෙට්ටය දෙසට ගමන් කළහ. සෝමාවතියේ අලින්ගේ අභිමානය උන්ගේ ගමන් විලාසය තුළින් මනාව පිළිබිඹු විය. මොනරාගේ විලාපය නොවන්නට නොදැනුවත්ව ම මා බයිසිකලය රැගෙන අලින්ගේ අබිමුවට යෑමට ඉඩ තිබිණ. එදා පටන් මා මොනරා සලකන්නේ වනගත කල්‍යාණ මිත්‍රයකු ලෙසය. වන සැරියේ දී අදත් මා උගෙන් ඉගෙන ගන්නා පාඩම් එමටය. ඒ හා බැඳි අපමණවත් අත්දැකීම් මා සිතුවිලි නිරන්තරයෙන් උද්දීපනය කරවයි. වර්තමානය අබිබවා මගේ අතීතය ඉදිරියට ගලා එන්නේ ඒ නිසා විය හැකිය.
1980 වර්ෂයේදී මා දුටු සිරිමංගලපුර කැලෑ ගම්මානය මොනරුන්ගේ පාරාදීසයක්ව තිබුණේය. හුදෙකලා හේන් යායන්ට ඉහළින් නිදහසේ පාවී එන මොනර නාදයන් සවනත නොවැකෙන රැයක් දවාලක් එගමට නොවීය. ඒ නිසාම මා සිත වඩාත් ඒ පරිසරයට ඇදී ගියේය. මොනරුන්ගේ පෙරමග තොරතුරු අනුවයමින් අවට වනාන්තරය පුරා ඇවිදීම මගේ විනෝදාංශයක් බවට පත් විය. කාර්යක්‍ෂම කැලෑ නඩයක ඇසුර එහිදී මට ලැබිණ. ගම්මානය කෙළවරෙහි වනාන්තරයට ආසන්නව අපේ හේන පිහිටා තිබුණේය. එහෙයින් මොනර සිරිය සේ ම සෝමාවතියේ වල් අලින්ගේ නිරන්තර දසුනද අපේ හේන් ජීවිතයට අලංකාරයක් ගෙන දුන්නේය.මේ හේන් නඩයේ වැඩිදෙනෙකු දක්‍ෂ වෙඩික්කරුවෝ වූහ. වසර තිහකට අධික කාලයක පටන් සෝමාවතී වනාන්තරයේ දඩයම් කළ ජෝන් මාමාගේත් මයිකල් අයියාගේත් ඇසුර නිසා සෝමාවතී වනාන්තරය තුළ නිතර නිතර සංචාරය කිරීමේ අවස්ථාව මට උදා විය.
සෝමාවතී වනාන්තරය අභ්‍යන්තරයේ පිහිටි පවන, කොමනච්චිය, සින්නවිල්ලුව හා කුරිඤ්ඤංමුණේ යන වනගත ප්‍රදේශ ඔවුන්ගේ ප්‍රසිද්ධ දඩබිම් බවට පත්ව තිබුණේය. මහවැලි ගංගා ඩෙල්ටාවේ අපශාඛා ජාලය මැද පිහිටි පෝෂිත තැනිතලාවකින් අලංකාර වූ මේ බිම් පෙදෙස් වෙත අදත් කෙනෙකුට ලෙහෙසියෙන් ලඟා විය නොහැකිය. එහෙත් 1930 වැනි ඈත කාලයක පටන්ම ජෝන් මාමලා සෝමාවතී වනාන්තරය තුළ දඩකමින් රජකම් කළහ. ආශීර්වාදන්, සීරාලන්, පත්තකුට්ටි වැනි ද්‍රවිඩ මිතුරෝ රැසක් ද ඔවුන් හා වන අරණේ සම ඇසුරේ සහජීවනයෙන් කල් ගෙවුහ. එකල අල්ල-කන්තලේ ගොවි ජනපද ව්‍යාපාරය පවා ආරම්භ වී නොතිබුණේය.එහෙයින් ද්‍රවිඩ- සිංහල මිත්‍රත්වයට හානි ගෙන දෙන බාහිර බලවේග කිසිවක් එදා කොට්ටියාරම් පත්තුවේ නොවීය. සාමය එහි නිරන්තරයෙන් බැබලිණ.
නැගෙනහිර ප්‍රදේශයට ඊසානදිග මෝසම් වැසි ඇද හැලෙන ජනවාරි මාසයේ එක්තරා දිනයක සිරිමංගලපුරෙන් ගමන් ආරම්භ කළ අපි සිත්තාරු වනගත ප්‍රදේශය ඔස්සේ කොමනච්චිය බලා යමින් සිටියෙමු. වැසි ජලයෙන් ගොහොරු වූ කරත්ත පාර කැලෑ ගමනකට සුදුසු තත්ත්වයක නොවීය. අල්ල - කන්තලේ මාවත දෙපස සරුවට වැඩෙන තණගොමුවල රස බැලීමට එන අලින්ගේ පයට පෑගී කැඩී බිඳී යන කරත්ත පාර ඒ වැසි සමයේ මඩ තලපයක් බවට පත්ව තිබුණේය. මිනිසෙකුට පයින් ගමන් කිරීමට බැරි තරමට පාරේ වලවල් හෑරී ජලය පිරී තිබිණ. වැසි දියෙන් බරව පහළට නැමෙන ගස්වල අතු රිකිලි අලින්ගේ නිරන්තර ප්‍රහාරයට ගොදුරු වෙයි. තැන තැන කඩා බිඳ දමා ඇති එවන් අතුවලින් පාරේ අවහිරය තවත් වැඩිවී ඇත. මේ කුමන බාධක තිබුණද සවියෙන් ද ජවයෙන් ද බලසම්පන්න කින්නියා ගොන් දෙන්නාගේ කරට කරත්තයේ වියගස බරක් නොවීය. හාල් හා ලුණු මුට්ටාවලට අමතරව මිනිසුන් හය දෙනෙකුගේ බරද කරත්තය දැරීය. එහෙත් කොළපතක් වැල්ලේ ලිස්සා යන්නාක් සේ පහසුවෙන් ගොන්දෙන්නා කරත්තය ඉදිරියට ඇදගෙන යති.
වැහි වළාකුලින් බර අහස හිරු සඟවා තැබීය. සිවනාදන් කරත්තය දැක්කයි. කිසිදු විධානයකින් තොරව ගොන් දෙන්නා සුපුරුදු මාවතේ නිදහසේ ගමන් කරති. අඩි දෙකකට වැඩි දිගින් ද තියුණු තුඩගින් ද යුතුව සෘජුව ඉහළට වැඩුණු උන්ගේ අං යුගලයන් කරත්තය පැද්දෙන තාලයට හිස මත රුකුල් පදියි. තණ ඇට සුරන වලිකුකුළන් කරත්තය දැක බියපත්ව හනික දිව ගොස් පඳුරු අස්සේ හැංගිමුත්තන් කෙළින විට පිල්බර මොනරු ශිව දෙවිඳුන්ගේ ගොන් වාහනය දුටු කලෙක මෙන් විස්මයෙන් කරත්තය දෙස බලා සිටිති.
පෙරවරු දහය පමණ වන විට අපි සිත්තාරු වෙට්ටය අසලට ලඟා වීමු. " වෙට්ටය " යනු ද්‍රවිඩ වචනයකි. එහි තේරුම "නිසරු තණ පිට්ටනිය" යන්නය. එනමුදු සිත්තාරු වෙට්ටය වඩාත් සමාන වන්නේ විල්ලුවකට හෙවත් වගුරු වනාන්තර භූමියකටය. මහවැලි ගඟේ අපශාඛාවක් වන මදුර ආර මහවැලි ඩෙල්ටාව ඔස්සේ ගලා අවුත් මේ සිත්තාරු වෙට්ටය මත සුවිසාල වගුරු බිමක් නිර්මාණය කරමින් එහිම අතුරුදහන් වෙයි. එහෙයින් සිත්තාරු වෙට්ටය වසරේ සැමදා දියලු වගුරු ජලයෙන් පොහොසත් ය. අලින්ගේ ජනප්‍රිය ආහාරයක් වන බොරුපන් මෙහි සරුවට වැඩේ. සෝමාවතියේ වල් අලින්ට යහමින් ගොදුරු සැපයීමට සිත්තාරු වෙට්ටය සමත්වී ඇත්තේ මේ නිසාය. වගුරු දියේ බැස බොරුපන් බුදින අලින්ගේ දර්ශනය නිසා සිත්තාරු වෙට්ටය හරිම අලංකාර ය. මහවැලි ගඟ උතුරා පිටාර ගලන සමයට එය වඩාත් දැකුම්කලු ය. කරවටක් දිය ගිලුණු අලි පුංචන් අලි අම්මලාගේ වල්ගාවල එල්ලීගෙන දිය මත පිහිනා යන රඟ මනරම් ය.
සිත්තාරු වෙට්ටය මැද කරත්තය නතර කෙරිණ. අපි කවුරුත් හනික විමසිලිමත් වීමු. ජෝන් මාමා ධ්‍යානයකට සම වැදුණාක් සේ වෙට්ටයේ ඈත කෙළවර දෙස බලා සිටියේය. අඩසුන් කෙසින් පුළුල්ව ගිය ඔහුගේ නළල් තලය සිය තීක්‍ෂණ දෙනෙතේ දීප්තියට කදිම පසුබිමක් ගෙන දුන්නේය. ඔහු සතු අඩ සිය වසක වනගත දිවියේ අත්දැකීම් ඒ නෙත් සඟල මත මනාව සටහන් වී තිබේ. එය තේරුම් ගනු වස් අපි නිරතුරු ඔහුගේ ඉරියව් නිරීක්‍ෂණය කිරීමට පුරුදුව සිටියෙමු. කරත්තය නතර කරන ලෙස ඔහු සිවනාදන්ට පැවසුවේ නිකම් ම නොවේ. බොරුපන් තලාව මැද විසාල අලි රංචුවකි. බැලු බැල්මට එය සාමාජිකයන් හතලිහකින් පමණ සමන්විත විනැයි අපට සිතිණ.
ජෝන් මාමා අනුගමනය කළ අපිද නිසොල්මනේ කරත්තය මතට වී ඇසිපිය නොසලා බලා සිටියෙමු. කිසිදු අන්තරායක සේයාවක් අප තුළ නොවීය. මන්දයත් ඒ වන විටත් අප කාගේත් සිත්සතන් සෝමාවතී වනාන්තරයේ හුදෙකලා වූ නිර්මලත්වයට අනුගත වී තිබුණේය. එක්වරම මොනරෙක් විලාප තැබීමට පටන් ගත්තේය. ගල් රූ සේ අප නිසල වුව මොනරාගේ සියුම් දෙනෙතින් අපේ ගත සඟවා ගැනීම වනාන්තර පරිසරයකදී කෙසේවත් කළ නොහැකිය. උගේ නෙත හා සවන ඒ තරමටම බාහිර පරිසරයට සංවේදී ය.
මොනරාගේ විලාපය සිත්තාරු වෙට්ටය කැලඹීය. තැන තැන ඉදිකළ හරිත කූඩාරම් සේ වෙට්ටයට අලංකාරය ගෙන දුන් වල්බෙලි ගාල් ඒ හඬින් සලිත වූ බවක් පෙනිණ. දළ දළති වල් ඌරෙක් වෙට්ටය හරහා පිම්මේ දුවගෙන ආවේය. ඌ පළා එන මග අප සිටි ස්ථානයට වඩාත් ආසන්න බව දුටු මයිකල් අයියා නොපමාව තුවක්කුව අතට ගත්තේය. දඩයමට හුරුපුරුදු ඔහුගේ දෑතේ ස්වභාවය එයයි. එහෙත් ජෝන් මාමා ක්‍ෂණයෙන් ම මයිකල් අයියාට සැර කළේය.
" එපා වෙඩි තියන්න. වෙට්ටේ අලි ඉන්නව පේන්නෙ නැද්ද?"
මයිකල් අයියා තුවක්කුව පහත හෙළීය. දිව ආ වේගයෙන්ම කරත්තය පසු කර ගිය වල් ඌරා අප බලා සිටියදීම වෙට්ටය කෙළවරේ ඇති තවත් වැල් බෙලි ගාලක් තුලට රිංගා ගත්තේය. මේ වල් බෙලි ගාල් සෝමාවතී වනාන්තරයේ ජීවත් වන වල් ඌරන්ගේ දිවා ලැගුම් හල් ලෙස ප්‍රසිද්ධය. එතුළ යහමින් පවතින අඳුරටත් සිසිලසටත් වල් ඌරෝ දැඩි මනාපයක් දක්වති.
අහසේ වැහි අඳුර තවතවත් වනාන්තරය මතට පහත් වෙමින් තිබුණේය. වල් ඌරාගේ සම්ප්‍රාප්තියෙන් දැහැන බිඳුණු ජෝන් මාමා යළිත් මයිකල් අයියා ඇමතීය.
පේනවා නේද මයිකල් අලි රංචුව වෙට්ටේ මැද්දට එන හැටි. ඌරට වෙඩි තිබ්බ නං උන් තවත් කලබල වෙනවා. බලාපං රංචුවේ පැටවු කීදෙනෙක් ඉන්නවද කියලා! දඩයමක් දැක්ක හැටියෙ කලබල වෙන්න එපා."
ජෝන් මාමා කී කතාව ඇත්තකි. මොනරාගේ විලාපයත් සමග අලි රංචුව වෙට්ටය මැද එළිමහන් භූමිය වෙතට ඇදෙන්නට වුහ. නොපමාව ගමන් ආරම්භ කරන්නට ජෝන් මාමාගෙන් අණ ලැබිණ. තෝන් ලණුව බුරුල් කළ සිවනාදන් ගොනුන්ගේ ඉකිලි කිති කැවීය. චිරි! චිරි! හඬින් මඩ කපාගෙන කරත්තයේ රෝද පට්ටම් ඉදිරියට ඇදුණේය. ගමනට සුබ පතන්නට මෙන් කුංච ගර්ජනා හඬක් ගුවනට නැගිණ. කරත්තයෙන් බිමට පැනගත් මම සිත්තාරු වෙට්ටයේ පහස දෙපතුලට දැනෙනු වස් කරත්තය පසුපසින් ගමන් කළෙමි.
එහෙත් අපට වෙට්ටයේ සීමාව පසුකර යන්නට ඉඩක් ලැබුණේ නැත. වනපෙත කම්පිත කරවමින් බියකරු සුළං කෝඩයක් ඇදී එන්නට පටන් ගත්තේය. වැහි අඳුරින් බර අහස තුරු හිස් මත කඩා වැටෙන්නට තතනනු පෙනේ. තොරතෝංචියක් නොමැතිව වඳුරන් කෑ ගසන හඬ ඇසේ. පැටවුන් බඩ බැඳගත් වඳුරු අම්මලා පලු, මාදං, දිවුල්, කළුමැදිරිය ආදී උස් තුරු මතට වී අතු කඳන් දැඩිව බදාගෙන සුළඟේ වේගයට ප්‍රතිචාර දක්වති. පිල් කළඹ හකුළාගත් මොනරු තුරු මතින් බිමට පැන හනික දුව ගොස් පඳුරු ගොමු යට රැකවරණය සොයති. වැස්සේ ආශීර්වාදයට පෙහෙවන වනපෙත උද්දාමයේ ජයසක් හඬ පතුරුවමින් රැඟුම් දෙන්නට විය. ගොනුන්ගේ ගමනේ ලතාවට වැස්ස බාධාවක් විය හැකි බැවින් විසල් තුරු සෙවණක් යට කරත්තය නතර කර තැබූ අපි වැස්සට මුහුණ දෙනු වස් කඩිමුඩියේ සුදානම් වීමු.
කූඩාරම් ඉටි රෙද්ද කරත්තයේ දෑ ඇඳි මතින් දිග හළ අපි තාවකාලික වැසි ආවරණයක් සකස් කර ගතිමු. කරත්තය තුළ ඇති ආහාර කළමනා වැසි දියෙන් ආරක්ෂා කර ගැනීම අත්‍යවශ්‍ය කරුණක් විය. අවම වශයෙන් සති දෙකක් වත් කැලේ නතරවීම අපේ බලාපොරොත්තුව වී තිබුණේය. තුවක්කු දෙකක් හා පතුරම් පෙට්ටි කිහිපයක් අප සතු විය. අධික වැසි සමයට සෝමාවතී වනාන්තරය තුළ ඇති එකම අවදානම හදිසි ගංවතුර තර්ජනයයි. එයින් ආරක්ෂා වනු වස් සුදුසු උස් බිම් ප්‍රදේශ වනාන්තරයේ ඇතත් අප දැන් නතරවී සිටින්නේ පහසුවෙන් වතුරට යට වන පහත් තැනිතලා ප්‍රදේශයකය. එහෙයින් ඔනෑම මොහොතක ගමනට සූදානමින් ගොන් දෙන්නා තවදුරටත් කරත්තයේ විය බර කර දරාගෙන බලා සිටියහ.
සැණෙකින් වැසි කඩා හැලෙන්නට පටන් ගත්තේය. චණ්ඩ මාරුතය වැසි දිය කඳ අඹරා පොළොවට දමා ගසයි. කොළ සැලෙන හඬය. අතු බිඳෙන හඬය. දිය ගැටෙන හඬය. වනවාසී සතා සීපාවාගේ විලාප හඬය. වනපෙත එකම ගාලගෝට්ටියක් බඳු විය. සුළඟේ වෙළුණු හිරිකඩ කරත්තය වටා කැරකෙමින් අප දෙස එබී බලයි. අපි තවතවත් කරත්තය තුළට ගුළි වීමු. වැසි දියට නිරාවරණය වූ ගොන් දෙන්නාගේ සිරුරු වරින්වර සීතලට තිගැස්සෙයි. ගත උණුසුම් කරගනු වස් කුර පා පොළොවේ හප්පමින් උන් ඊට ප්‍රතිචාර දක්වනු පෙනේ. තාවකාලික ඉටිරෙදි පියැස්ස මත රැඳෙන වැසි ජලය දියලබ්බක් සේ බරව කරත්තය ඇතුළට පහත් වෙයි. චාලිත් මයිකල් අයියාත් දෑත් ඔසවා වාරු දී ඒ දිය පිටතට හලා දමති.
එක්වරම හෙණ හඬක් පුපුරා ගියේය. වැස්සේත් සුළඟේත් අඳුරු අහසේත් බියකරු බව තව තවත් වැඩිවිය. විජ්ජුලතාවෝ වරින්වර වනගැබ පහන් කරන්නට පටන්ගත්හ. ගිනිකණ වැටෙන අපේ නෙත් යුග වරෙක නිලංකාර වෙයි. අහස පුපුරාගෙන පහළට කඩා වදින විදිලිය රේඛා අලි ඇතුන් කෝප ගන්වා ඇත. ඈතින් ඇසෙන කුංච ගර්ජනා හඬ නොකඩවා සුළඟට ජීවය කවන්නේ විදිලි ගිනිදැල් නිවාලන්නට අහසට සක් පිඹින්නාක් මෙනි.
" වැස්ස බලබලා පිස්සු ගමනක් අපි මේ ආවේ" ජෝන් මාමා පැවසීය.
" කුරු ගඟට යා ගත්ත නං ප්‍රශනයක් නෑ. අපි හිතුවට වඩා ඉක්මනට වලාව කඩා හැලුණා." මියිකල් අයියා පිළිතුරු දුන්නේය.
කුරු ගඟ කදිම ආරක්‍ෂිත ස්ථානයකි. එහි ඇති උස් ගල්තලාව වන සැරියකට සැබෑ ගිමන් හලකි. හදිසි වැහි කෝඩය ඇද නොවැටෙන්නට තවත් සැතපුම් හයක ගමනකින් ඉක්බිති අපට පහසුවෙන්ම කුරු ගඟ අසබඩට ලඟාවීමට හැකියාව තිබිණ.
සෝමාවතී වනාන්තරයට වැසි සමය ආශීර්වාදයකි. දීර්ඝ නියං කාලයක නිමාව දකින මහවැලි නදිය මාස අටකට අධික කාලයක් අවසානයේ ගඟ දිය කඳ පුම්බාගෙන ඉහළට අවුත් එතෙක් කාස්ටකව පැවති ඇගේ සුමුදු වැලිතලා හා විල්ලු සම්පත පෝෂණය කරන්නේ ඊසානදිග මෝසම් සුළං සක්‍රීය වන දෙසැම්බර් පෙබරවාරි අතර කාලයේදී ය. සතුටින් ඉපිල යන වනසතුනට මෙය අරුමැති සමයකි. වනපෙතට පෙම් බඳින මිනිස් සිතකට බිය සතුට කැටි කළ අත්දැකීම් සම්භාරයකට මහඟු අවස්ථාවකි. සුන්දර ජීවිතයකට නව මං එළිපෙහෙළි කරවන්නකි. තැන තැන වනවිල්ය. කෙළිදෙලෙන් රඟන අලි ඇතුන්ය. ගඟ දෙපස වැලිතලා මත හිරුරැස් තපින කිඹුලන්ය. විල්ලු ජලයේ බැස මඩ කලතමින් ගොදුරු සොයන වල් ඌරු ගණය. ගඟ දිය යන රඟ නරඹමින් අහස් කුස සරසන විහඟුන් ය. මෙලෙසින් සෝමාවතී වනාන්තරයට ආවේණික වූ සුවිශේෂ පරිසර සිරියක් මේ කාලයට අපට දැකගැනීමට පුළුවන.
වේලාව පස්වරු දෙක පසුවී තිබිණ. වැස්ස ටිකෙන්ටික තුරල් වන බවක් පෙනෙන්නට විය. පැය එකහමාරකට අධික කාලයක් පුරා ඇද හැලුණු අනෝරා වර්ෂාව දිවා ආහාරය පිළියෙල කර ගැනීමට තිබූ අවස්ථාව ද අපට අහිමි කළේය. තවදුරටත් ප්‍රමාද වීමේ තේරුමක් නැතැ'යි සිතූ ජෝන් මාමා පොද වැස්සේම ගමන් ආරම්භ කිරීමට කල යෝජනාවට කාගේත් අනුමැතිය ලැබිණ. ගොනුන්ගේ සීතල ගතට නව ජවයක් ලැබුණේය. වැසි දිය බේරෙන තුරු අතු යටින් වැටී ඇති කැලෑ පාර දිගේ කරත්තය දැන් ඉදිරියට ඇදෙයි. සුළඟේ වේගය මඳක් බාලවී ඇතත් අහසේ අඳුරුබර ගතිය තවත් වැහි කෝඩයක පෙරනිමිති පහළ කළේය. ඊට පෙර කුරු ගඟට ළඟාවීමේ බලාපොරොත්තුවෙන් සිවනාදන් ගොනුන්ගේ ගමන ඉක්මන් කළේය.
මන්දාරම් අඳුරේ ගිලුණු වනපෙත පාදාගෙන ඉදිරියට ඇදෙන කින්නියා ගවයන් දෙදෙනාගේ ධවල සක් පැහැය පෙරමග පහන් කරන දීපසිකාවක් සේ අප නෙත් අබිමුව බබලන්නට විය.
ගමනට දිරිදෙන අනේක රසකතා එකිනෙකාගේ මුවින් ගිලිහෙයි. ඒ අතරවාරයෙහි චාලි කැත්තක් ගෙන කරත්තයෙන් බිමට පනින්නේ මග හරහට වැටී ඇති ගසක අත්තක් කපා ඉවත් කිරීමටය. ඒ පෙරදින රැයේ අලි ඇතුන් විසින් කඩා දමන ලද වෙලං ගස්ය. නැතහොත් එදින අපේ ගමනට බාධාකල සුළං කෝඩයේ ප්‍රතිපලය. හිරු මුවා කල අහස වනවාසීන් මුළාවට පත් කර ඇති බවක් පෙනේ. රෑ බෝවීමට ආසන්න වී ඇතැ'යි සිතා වලිකුකුළෝ හඬ තලති. මුව පොව්වෝ "කෝව්" ගසති. රෑහියෝ සිය සොනවතින රාවයෙන් අප කන් දී සුරති.
ජෝන් මාමා කටහඬ අවදි කළේය.
" මයිකල්, පාරේ අලි ඉන්න පුළුවං. ඉස්සරහට ගියොත් හොඳයි."
සිවනාදන් කරත්තය නතර කළේය. මයිකල් අයියා තුවක්කුවත් රැගෙන කරත්තයෙන් බිමට බැස්සේය. කරේ තිබුණු තුවාය ගෙන තමා හිස වටා තලප්පාව බැඳගත් ඔහු ඇඳ සිටි සරම ඔසවා කැසපට නගා ගත්තේය. ඉන්පසු සුපුරුදු පරිදි දෙතොල් අතරෙහි රැඳවු බීඩිය දල්වාගෙන රස කර උරා ඉහළට ඇද දුම් ගුළියක් ගුවනට මුදා හැරියේය. අප ගෙවා ආ මග දෙසට දුම් වළලු පාවී ගියේය. එදෙස බැලු ඔහුගේ මුවගෙහි සිහින් සිනහවක් මතුවිය. සැණෙකින් ඇහිබැම සැලූ ඔහු සිය සතුට ප්‍රකාශ කළේ සුළං හමන දිසාව යහපත් බවට ඉඟි කරමිනි.
කරත්තයට අඩි තිහක් පමණ ඉදිරියෙන් මයිකල් අයියා පා ගමනෙහි යෙදෙයි. අවදානම් සහගත කැලෑ ගමනක යෙදෙන විට අනුගමනය කරනු ලබන පිළිවෙත මෙයයි. ජෝන් මාමාගේ කැලෑ අනාවැකි කෙදිනකවත් වරදින්නේ නැත. සැතපුම් භාගයකට වැඩි දුරක්වත් යන්නට අපට ඉඩක් නොලැබිණ. ඉදිරියෙන් යන මයිකල් අයියාගෙන් හස්ත සංඥාවක් ලැබුණේය.
සිවනාදන්ගේ දෑතේ රැඳුණු ගොනුන්ගේ තෝන් පට පසුපසට ඇදුණේය. හෝව්!...හෝව්!... සිවනාදන්ගේ විධානයට ගැල් ගවයෝ අවනත වූහ. ජෝන් මාමා කරත්තයෙන් බැස හනිකට මයිකල් අයියා අසළට ගියේය. දෙදෙනාගේ කසුකුසුව අප තුළ කුතුහලයක් ඇති කළේය. අපි එකිනෙකා කරත්තයෙන් බැස ඔවුන් සිටි ස්ථානයට ගියෙමු. කුඩා වංගුවක් සහිත එම ස්ථානයේ සිට කරත්ත පාර සෘජුව ඉදිරියට විහිදී තිබිණ. කැලෑව අද්දරට මුවා වන ලෙස ජෝන් මාමා අපට නියෝග කළේය. අලි පැටවකු මැදි කරගත් අලි දෙමහල්ලෝ පාර මැද සිටගෙන සිටිති. කැලෑව තුළ අලි රංචුව සිටින බවට සැකයක් නොවීය. වැසි දියෙන් බරවූ අතු රිකිලි උන්ට යහමින් ගොදුරු සපයන බවක් දක්නට ලැබිණ.
අලි රළ කිනම් දිසාවකට ගමන් කරන්නේදැ'යි දැනගැනීමට ජෝන් මාමා වඩාත් විමසිලිමත් වුයේය. මන්ද උන් අප සිටින දෙසට පැමිණෙන්නේ නම් කරත්තය ආරක්ෂා කරගනු වස් උන්ගේ ගමන වැලැක්විය යුතුව තිබිණ. මග දිගට ගොදුරු බුදිමින් අලි රංචුව තාමරවිල්ලුව දෙසට යනු ඇතැයි මයිකල් අයියා කීය. තාමරවිල්ලුව යනු අලින්ගේ ජනප්‍රිය ගොදුරු බිමකි. එය පිහිටියේ අප යන ඉදිරි මගෙහි තවත් සැතපුමක් පමණ ඈතින්ය. එසේ වෙතොත් අපේ ගමන තවත් ප්‍රමාද විය හැකිය. කරත්ත පාර දිගේ ඇදෙන අලින්ගේ මන්ද ගමන් විලාසයට අනුව අපටද සෙමෙන් සෙමෙන් කරත්තය දක්කාගෙන යෑමට සිදුවනු නිසැකය.
" දැන් කොහොමටත් පරක්කු වෙලා තියෙන එකේ අපි මෙතැන නතර වෙලා දවල්ට උයමු. වතුර ප්‍රශ්නයකුත් නැහැ නොවැ."
මේ වන විට පොද වැස්ස පහව ගොස් තිබුණෙන් චාලිගේ අදහස කවුරුත් අනුමත කළහ.
වැසි දියෙන් තෙමුණු ලී කොටයක් මතට පොරෝ පහර එල්ල කරන සෙනෙවිරත්න වියළි දර සපයා දුන්නේය. එමගින් ගල්තලය මත පහසුවෙන්ම ලිප ගිනි දැල්වීමට චාලිගේ කඩිසර දෑත් සමත් විය. ප්‍රථමයෙන් ම උණුසුම් තේ කහට කෝප්පයකින් ගත සිත ප්‍රාණවත් කරගැනීම කාගේත් අභිප්‍රාය වූයෙන් චාලි වතුර කේතලය ළිප මත තැබීය. ලිග්ගල් අතරින් ගිනිදලු ඉහළට නැගුණේය. ප්‍රණීත තේ කහට පානයක් අප එකිනෙකා අතට පත්වීමට වැඩි වේලාවක් ගත නොවීය.
එතෙක් මග අවුරා සිටි අලි රංචුව කෙමෙන් කෙමෙන් ඉදිරියට ඇදී නොපෙනී ගියහ. වැහි බීරුම මැද හුදෙකලා වූ වනාන්තරය දෙස එබී බැලීමට වරම් නොමැති හිරු අඳුරුබර අහසේ වලාකුළු තුළ තවදුරටත් සැඟව සිටියේය. ආශීර්වාදන් තුවක්කුවත් රැගෙන වනයේ අහුමුලු විපරම් කර බලන්නට ගියේය. තුවාය ගෙන හිස වටා බැඳගත් දේවරාජා මන්නාපිහිය සුරතින් දරාගෙන කටු අකුල් අස්සෙන් වනාන්තරය තුළට රිංගුවේ හනික පැන දුවන අඟ මුවකුගේ විලාසයෙනි. වනයටත් ජවයටත් ශූර දේවරාජා බිය නොහඳුනන තරුණයෙකි. ඔහු සමග වනාන්තරයේ ඇවිදීම මට ඉමහත් තෘප්තියක් ගෙන දුන්නේය.
චාලිත් සෙනෙවිරත්නත් දිවා ආහාරය පිසීමෙහි නියැළී සිටිති. අඩ ක් ගල්තලාව මත සැතපුණු ජෝන් මාමා කළු සුරුට්ටුවක් උරමින් සිටී. මඳක් ඉහළට එසැවුණු ඔහුගේ හිස සුරත්ල මත රැඳී ඇත. වරින්වර මුවගින් සුදු දුම් රැලි මුදාහරින ඔහු වනපෙත දෙසට නෙත් යොමු කරන්නට අමතක කරන්නේ නැත. අහස කඩා වැටුණත් කම්පා නොවන මයිකල් අයියා වනාන්තරයක් තුළ දිවා රැයේ වෙනස හඳුනන්නේ නැත. ඔහුගේ දෙනෙත් ඒ තරමටම වනපෙතට හුරුපුරුදුය. ඔහු සිතන දෙයක් කෙදිනකවත් වරදින්නේ නැත.
" චාලි! ආශිර්වාදන්ට දඩයමක් හොයාගන්න බැරිවෙන්නෙ නෑ බන්, ටිකක් බලමු." මයිකල් අයියා කීවේය.
චාලි මයිකල් අයියාගේ කීම අනුමත කරමින්ම උතුරන බත් හැළියේ වැස්ම ඉවත් කළේය. සුදු පෙන පිඬු නගමින් බත් මුට්ටිය සිනාසෙයි.
"ඩෝං" ගා වෙඩි හඬක් නැගිණ. ක්වෑවෝ...ක්වෑවෝ... යනුවෙන් මොනරෙක් විලාප තැබීමට පටන් ගත්තේය. තුවක්කුව උරමත රඳවාගත් ආශිර්වාදන් වැසි දියෙන් ගොහොරු වූ විල්ලු තලාව මැදින් අපහසුවෙන් පියවර මැන එන අයුරු අපි දුටුවෙමු. ඔහු රැගෙන ආ පණිවිඩය මයිකල් අයියාගේ මුහුණේ සතුටු සිනහවක් ජනිත කළේය. දිවුල් පැසක් උරලා ගත් දෙවාරාජා ද වනාන්තරය අතරින් මතුවිය.
නිම්හිම් නැති සතුටින් ඉපිල සිටි චාලි විගසින් තේ පෝච්චිය රත්කර ආශිර්වාදන් ඉදිරියේ තැබීය. ඒ ඔහු කළ මෙහෙයට කළගුණ සැලකීමට විය යුතුය. සුළු වේලාවකට පසුව සෙනෙවිරත්න හා දේවරාජා ද කැටුව ආශිර්වාදන් යළිත් විල්ලුව දෙසට ගියේය. ගල්තලාව මත දණ බා වාඩිවූ මයිකල් අයියා පිහියේ පන්නරය උරගා බලන්නට පටන් ගත්තේය. කල්වේලා ඇතිවම තම මෙහෙයට සුදානම් වීම ඔහුගේ සිරිතකි. පා සතර එක්කොට බැඳ පොල්ලක එල්ලාගත් තඩි වල්ඌරු නාම්බකු කර තබාගත් පිරිස ආපසු පැමිණියහ. ආශිර්වාදන්ගේ දඩයම පරීක්ෂා කර බැලු ජෝන් මාමා " මේ වැස්සේ ඌරො වෙඩි තිබ්බ නං කරන දෙයක් ඉක්මනට කරපල්ලා. රෑ වෙන්න කලින් කුරු ගඟට යන්න ඕනෑ." යැයි කීවේය.
මයිකල් අයියා ආශිර්වාදන් දෙස බලා නෙතඟින් ඉඟියක් කළේය. ගල්පොත්ත අබියස ගිනිමැලයක් දැල්වෙන්නට වැඩි වෙලාවක් ගත නොවීය. සෙනෙවිරත්නගේ කඩිසර දෑතේ රැඳුණු පොරොව වියළි පලු කඳකට තඩි බායි. එමගින් ගිනිමැලය වරින්වර පණ පෙවෙයි. තෙත් බරිත දර කොට කිහිපයක් ද චාලි මැලයට එක් කළේය. සුදු දුම්වලා නගමින් උණුසුම් ගිනිදලු රඟ දෙන්නට පටන් ගත්තේය. පුළුටු ගඳට ඇදෙන මළපෙරේතයන්ට කෙරෙන ආරාධනයක් සේ මයිකල් අයියාගේ සවිබල දෑත් ඌරු කුණ ගිනිමැලය මැද ඔබ මොබ පෙරළයි. වනයේ සුන්දරත්වයට වින කැටුණු ඒ අසුන්දර දර්ශනය දෙස තුරුපත් නිසලව බලා සිටියා විය හැකිය. කාර්යය අවසන් වනවිට මයිකල් අයියාගේ ගත දහඩියෙන් නැහැවී තිබුණේය.
දිවා අහාරය නිමා කර හැකි ඉක්මනින් ගමන් ආරම්භ කිරීමට ජෝන් මාමා යුහුසුළු විය. කණ්ඩායම් සගයෝ ද තම තමන්ගේ යුතුකම් නොපිරිහෙළා ඉටු කළහ. චාලි පිළියෙල කළ දිවා ආහාරය කාගේත් සතුටට හේතු විය. කරට ගත බෙරය කෙසේ හෝ ගැසිය යුතු නිසාදෝ ආශිර්වාදන් හා මයිකල් අයියා සෙනෙවිරත්නගේ ද සහයෙන් ඌරු දඩයම සමග ඔට්ටු වී අවැසි කටයුතු සියල්ල අවසන් කළහ. දඩයම තෘප්තියක් වුවත් දඩයක්කරුවා අත්විඳින දුක ඔහුටම බරකි. දඩයම් ජීවිතයේ ස්වභාවය එයයි. ලුණු ගල්වා පිළියෙල කළ ඌරු මාංශය ගෝනියක් තුළ කද බැඳිණ. එය බරින් කිලෝ හැටක් පමණ විය෴
( දඩ සැරියෙන් වන සැරියට. කැමිලස් වනිගසුරිය. ප්‍රකාශනය: සුරිය ප්‍රකාශකයෝ.2013)
